BUGEILIO'R GWENITH GWYN (2)

(Y mae y gair bugeilio yn awr yn gyfyngedig fugeilio defaid, ond y mae ystyr fwy gyffredinol wedi bod iddo unwaith, fel y mae enwy dôn brydferth hon yn profi. Bugeilio'r gwenith rhag anifeiliaid y byddai yr hen Gymry. Ond y mae gwasanaeth y cloddiau a'r gwrychoedd wedi gyru y gair i ystyr gyfyngach. Cyhoeddwyd y dôn mewn rhai llyfrau dan yr enwau canlynol:- " Y Gwenith Gwyn," a "The Maid of Cefn Ydva." Bydd bywgraffiad bychan o William Hopkin, yr awdur, yn "Nhelyn y Teulu.")

Alaw:- BUGEILIO'R GWENITH GWYN. - (Watching the Wheat.)

                        l

Eisteddai merch ar gamfa'r cae,

    A'i phen gan flodau 'n dryfrith.

I gadw'r adar bach i ffwrdd

    Rhag disgyn ar y gwenith.

Rho'i ganiatad i'r derbyn tô,

    A'r asgell fraith gael disgyn;

Rhag ofn ei fod yn eos fach

    A dyna deimlad plentyn. 

                       ll

Pan welot tithau eneth wan,

    Yn gofyn am dy gymhorth;

Wrth gil y drws, a glywi di,

    Mo ymbil chwaer am ymborth.

Os wyt am fendith ar dy faes,

Gogwyddfa glust i'w gweddi:

Yr oedd yr haul , a'r gwlith, a'r gwlaw,

    Yn meddwl am roi iddi.

                       lll

Os wyt am fedi gwenith gwyn,

    Gofala beth a heui:

A wyt ti'n  hau y dyddiau hyn

    Yr hyn ddymunet fedi?

Tra gwelot wlith a gwlaw y nen,

    A'r heulwen yn haelionus:

Wel dôs i hau ar dir y tlawd,

    A chofia 'th frawd angenus.